Sunday, August 28, 2016

Ký ức về những bài học thuộc lòng thời tiểu học

Nguồn ngoquyen.org


* Nhận từ email của anh Nguyễn Đắc Đăng (CHS Cường Để Qui Nhơn)

(ảnh: ngoquyen.org)
Dân min Nam, nhng ai bây gi chng 55 tui tr lên, chc đu nh rõ cách t chc đc đáo các lp bc tiu hc cách đây hơn bn thp niên. Hi đó, cách gi tên các lp hc ngược li vi bây gi, theo th t t ln đến nh. Lp Năm là lp Mt ngày nay, ri đến lp Tư, lp Ba, lp Nhì, trên cùng là lp Nht. Lp Năm, tc là lp thp nht, thường do các thy cô gii nht hoc cao niên, di dào kinh nghim nht ph trách.

S dĩ như vy là vì bc hc này được xem là vô cùng quan trng; dy hc trò t ch chưa biết gì đến ch biết đc, biết viết, biết nhng kiến thc cơ bn đu tiên, nghĩa là biến t ch không có gì đến ch bt đu có.

Hc trò, không phân bit giàu nghèo, khi đến lp ch được dùng mt th bút duy nht, là bút ngòi lá tre. Gi là lá tre bi vì bút có cái ngòi có th tháo ri ra được, ging hình lá tre nho nh, khi viết thì
chm vào bình mc. Bình mc, thường là mc tím, có mt cái khoen nơi np đ móc vào ngón tay cho tin. Thân bình bên trong gn lin vi mt ng nha hình phu dưới nh trên to đ mc khi sánh ra theo nhp bước ca hc trò. Khi vào lp thì hc trò đt bình mc vào mt cái l tròn va vn khoét sn trên bàn hc cho khi ngã đ. Bút bi thi đó đã có, gi là bút nguyên t, là th đy ma lc hp dn đi vi hc trò ngày y, nhưng b trit đ cm dùng.

Các thy cô quan nim rng rèn ch là rèn người, nên nếu cho phép hc trò lp nh s dng bút bi sm, thì s khi ln lên, chúng s d sinh ra lười biếng và cu th trong tính cách chăng. Mi lp hc ch có mt thy hoc mt cô duy nht ph trách tt c các môn.

Thy gi trò bng con, và trò cũng xưng con ch không xưng em vi thy. V vic dy d, không thy nào dy ging thy nào, nhưng mc tiêu kiến thc sau khi hc xong các cp lp phi bo đm như nhau. Thí d như hc xong lp Năm thì phi đc thông viết tho, nm vng hai phép toán cng, tr, lp Tư thì bt đu tp làm văn, thuc bng cu chương đ làm các bài toán nhân, chia… Sách giáo khoa cũng không nht thiết phi thng nht, nên không có lp hc ging lp nào v ni dung c th tng bài ging. 

C mi năm li có các ban tu thư, có th là do tư nhân t chc, son ra nhng sách giáo khoa mi giy trng tinh, ri đem phân phi khp các nhà sách ln nh t thành th cho chí nông thôn. Các thy cô được trn quyn la chn các sách giáo khoa y đ làm tài liu ging dy, min sao hp vi ni dung chung ca B Giáo Dc là được.

Tuyt nhiên không thy có chuyn dy thêm, hc thêm bc hc này nên khi mùa hè đến, hc trò c vui chơi thoi mái sut c my tháng dài. Các môn hc ngày trước đi khái cũng ging như bây gi, ch có các bài hc thuc lòng trong sách Vit Văn, theo tôi, là có n tượng hơn nhiu.

Đó là nhng bài thơ, nhng bài văn vn d nh nhưng rt sâu sc v tình cm gia đình, tình yêu thương loài vt, tình cm bn bè, tình nhân loi, đc bit là lòng t tôn dân tc Vit.

Tôi còn nh rõ trong sách Tân Vit Văn lp Năm có bài hc thuc lòng tht hay v bóng đá mà hi đó gi bng mt t rt hoa m, là túc cu: 

Trận Cầu Quốc Tế

Chiu chưa ngã, nng còn gay gt lm
Hai đi cu hăng hái tiến ra sân
Tiếng hoan hô thêm dũng mãnh bi phn
Đ c võ cho trn cu quc tế.
Đoàn tuyn th nước nhà hơi nh
Nếu so cùng cu tướng phương xa
Còi xut quân va lanh lnh ban ra
Thì trn đu đã vô cùng sôi ni.
Tin đo ta như sóng cn tiến ti
Khi tt ngang, khi nhi bóng, làm bàn
Khiến đi phương thành ri lon, hoang mang
Hu v yếu phi lui v thế th
Thiếu bình tĩnh, mt vài người chơi d
Nên trng tài cnh cáo đui ra sân
Qu bóng da lăn ln biết bao ln
Hết hai hip và… đi nhà đã thng
Ta tuy bé nhưng đng lòng c gng
Biết nêu cao gương đoàn kết đu tranh
Khi giao banh, khi phá lưới, hãm thành
Nên đot gii dù đch to gp bi… 

Bài hc thuc lòng này, v sau tôi được biết, ly cm hng t chiếc cúp vô đch đu tiên và duy nht cho đến bây gi ca Vit Nam ti Đông Á Vn Hi trên sân Merdeka ca Malaysia vào cui thp niên 50, vi nhng tên tui vang bóng mt thi như Tam Lang, Ngôn, Cù Sinh, Vinh “đu sói”, Cù Hè, Rng “tay nha”… Tuy không biết chơi bóng đá, nhưng thng bé là tôi lúc đó rt thích bài hc thuc lòng này nên t nhiên… thuc lòng luôn.

Càng đc càng ngm nghĩ, đây đâu phi là bài thơ ch nói v bóng đá mà thôi. Nó là bài hc đoàn kết ca mt dân tc tuy nh bé nhưng gan lỳ, bt khut khiến cho c thế gii phi ngước nhìn bng đôi mt khâm phc. Bn thy l lùng chưa, ch mt bài thơ ngn nói v mt th trò chơi thôi, mà li cha đng biết bao nhiêu điu vĩ đi mà nhng li đao to búa ln n ào chc chi đã làm được.

(ảnh: ngoquyen.org)
Nói v môn Lch s, hi đó gi là Quc S, đã có sn mt bài hc thuc lòng khác: 

Giờ Quốc Sử

Nhng bui sáng vng hng le lói chiếu
Trên non sông, làng mc, rung đng quê,
Chúng tôi ngi yên lng, lng tai nghe
Tiếng thy ging khp trong gi Quc S.
Thy tôi bo:
“Các con nên nh rõ,
Nước chúng ta là mt nước vinh quang.
Bao anh hùng thuở trước ca giang san,
Đã đ máu vì li quyn dân tc.
Các con nên đêm ngày chăm ch hc,
Đ sau này mong ni chí tin nhân.
Ta tin rng, sau mt cuc xoay vn,
Dân tc Vit vn là dân hùng lit.
Ta tin tưởng không bao gi tiêu dit,
Ging anh hùng trên sông núi Vit Nam.
Bên nhng trang lch s bn ngàn năm,
Đy chiến thng, vinh quang và hnh phúc” .

Hình nh ông thy dy S trong bài hc thuc lòng hin lên, nghiêm ngh nhưng li thân thương quá chng, và bài S ca thy, tuy không nói v mt trn đánh, mt chiến công hay mt s kin quá kh hào hùng nào, nhưng li có sc lay đng mãnh lit vi đám hc trò chúng tôi ngày y, đến ni my chc năm sau chúng tôi vn nh như in.

Li có bài song tht lc bát v ông thy dy Đa Lý, không nh tác gi là ai, nhưng chc chn ta đ là Tp V Bn Đ, phía l trái còn in c hình v minh ha ca qun đo Trường Sa và Hoàng sa:

Tp V Bn Đ

Hôm qua tp v bn đ,
Thy em lên bng k ô rõ ràng.
Ranh gii v phn vàng d kiếm,
T Nam Quan cho đến Cà Mau.
Tng nơi, thy thuc làu làu,
Đây sen Đng Tháp,đây cu Hin Lương.
Bin Đông Hi,trùng dương xanh thm,
Núi cheo leo thy chm màu nâu.
Tay đưa mm mi đến đâu,
Sông xanh un khúc, rng sâu chp chùng…
Ri vi ging trm hùng, thy ging:
“Ging Rng Tiên chói rng núi rng,
Tri bao thăng giáng, phế hưng,
Đem giòng máu thm, bón tng gc cây.
Làn không khí gi đây ta th,
Đường ta đi, nhà nơi này,
T tiên tng chu đng cay,
Mi lưu truyn li đêm ngày cho ta.
Là con cháu muôn nhà gìn gi,
Đùm bc nhau, sinh t cùng nhau.
Tóc thy hai th t lâu,
Mà tài chưa đ làm giàu núi sông!
Nay ch biết ra công dy d,
Đàn tr thơ mong ngày mai.
Bao nhiêu hy vng lâu dài,
Dn vào tt c trí tài các con… ” .

Gi đây, my chc năm đã trôi qua, tóc trên đu tôi cũng bt đu hai th như ông thy già dy Đa Lý trong bài hc thuc lòng ngày y. Nhưng có mt điu mà tôi nghĩ mãi vn chưa ra. đó là Ông thy đang dy Đa Lý, hay ông thy đang âm thm truyn th lòng yêu nước, lòng t tôn dân tc cho đàn tr thơ qua my nét v bn đ?

Li ca thy tht là nh nhàng, khiêm tn nhưng cũng tht là tha thiết, chm vào được ch thiêng liêng nht trong tâm hn nhng đa tr ngây thơ vào nhng ngày đu tiên cp sách đến trường, nơi chúng được dy rng, ngoài ngôi nhà nh bé ca mình vi ông bà, cha m, anh em rut tht, chúng còn có mt ngôi nhà na, rng ln hơn nhiu, nguy nga tráng l, thiêng liêng vĩ đi hơn nhiu, mt ngôi nhà mà chúng phi thương yêu và có bn phn phi vun đp: T Quc Vit Nam.

Nguồn ngoquyen.org

No comments:

Post a Comment