Bí Bếp
Khi đến tuổi 65, đa số mình sẽ được mời vào Medicare. Chương trình này chia làm mấy phần: Part A là phần “nhà thương” – nằm viện, dưỡng bệnh sau khi xuất viện, hospice; Part B là phần “bác sĩ” – khám ngoài phòng mạch, xét nghiệm, chụp hình, một số thuốc chích ở clinic, dụng cụ y khoa… Hai cái A và B là “xương sống”. Sau đó có Part D là bảo hiểm thuốc uống, và Part C (Medicare Advantage) là các gói tư nhân gom A + B + thường kèm luôn D vào một plan với hệ thống bác sĩ riêng, thêm vài thứ phụ tùng như răng, mắt, mắt kính, máy trợ thính, thẻ tập gym SilverSneakers, v.v. Đa số người khi tới 65 sẽ đứng trước lựa chọn: hoặc giữ “Original Medicare” (A + B, rồi tính thêm D và có thể mua Medigap để bù phần 20% mình tự trả), hoặc chuyển qua một gói Advantage để cho tiện đường “một bọc”.
Chuyện quan trọng nhất là thời điểm ghi danh. Luật cho mình một khoảng thời gian 7 tháng quanh sinh nhật 65 để nộp đơn: 3 tháng trước, tháng sinh nhật, và 3 tháng sau. Nếu thời điểm đó mình không còn bảo hiểm hãng nào “đàng hoàng” đứng ra lo chính, mà mình lại không đăng ký Part B và thuốc, thì về sau vào trễ sẽ bị phạt. Part B mà trễ mỗi 12 tháng là tiền premium sẽ bị cộng thêm 10%, và cái phạt này thường là… gần như suốt đời chừng nào mình còn xài Part B. Part D (thuốc) cũng vậy, trễ mỗi tháng là một phần trăm phạt cộng thêm nhỏ nhỏ nhưng kéo dài. Cho nên, nói nôm na: nếu không còn bảo hiểm hãng “xịn” đỡ lưng thì 65 tuổi là lúc nên nghiêm túc nghĩ đến chuyện vô Medicare cho đúng hạn, để khỏi sau này tiếc.
Tiền mình phải đóng cũng không quá ghê nếu so với bảo hiểm tư. Phần lớn người đi làm ở Mỹ đủ lâu thì Part A thường miễn phí. Part B thì phải trả hàng tháng; con số đổi mỗi năm nhưng nằm quanh khoảng hơn 180–200 đô một tháng. So với những gói bảo hiểm hãng có lúc premium hãng phải trả cho nhân viên tới cả gần hai ngàn đô một tháng như trường hợp của tôi (1.956 đô/tháng), thì khoảng 180 đô cho Medicare thật ra là “quá mềm”. Vấn đề không phải là nó mắc hay rẻ, mà là mình có ghi danh đúng lúc và chọn đúng kiểu plan hay không.
Sau khi đã có Medicare, mình sẽ phải chọn “đi đường nào”. Nếu giữ Original Medicare (chỉ có A và B, nhà nước sẽ trả phần lớn chi phí hợp lệ nhưng thường khoảng 80%, 20% còn lại mình gánh, mà lại không có trần giới hạn tối đa mỗi năm. Vì vậy nhiều người mua thêm một gói “Medigap” (Supplement) để bù những phần Medicare không trả, và mua thêm một plan thuốc Part D riêng. Cách này phù hợp với ai muốn đi bác sĩ tự do, ít bị bó buộc mạng lưới.
Ngược lại, Medicare Advantage thì gom tất cả vào một gói: A, B, đa số kèm luôn thuốc, có trần chi tối đa mỗi năm, có network, đi đâu phải theo đúng system, nhưng đổi lại thường được thêm răng, mắt, trợ thính, thẻ tập gym SilverSneakers, tiền mua thuốc không toa, v.v. Người nào không ngại bị giới hạn mạng lưới mà thích gói “all-in-one” cho dễ quản lý thì hay chọn Advantage; người nào muốn đi đâu cũng được thì giữ Original + Medigap.
Một câu hỏi rất phổ biến là: “Tôi 65 rồi nhưng vẫn đi làm, hãng vẫn cho bảo hiểm tốt, vậy có cần vô Medicare không?” Trong trường hợp này, mình phải hỏi lại phòng nhân sự của hãng xem bảo hiểm hiện tại có được Medicare coi là bảo hiểm nhóm “đủ chuẩn” không. Nếu hãng lớn, bảo hiểm chuẩn, thường mình có thể nhận Part A (nếu miễn phí) nhưng hoãn Part B để khỏi phải đóng tiền hàng tháng, vì bảo hiểm hãng vẫn đang là “người trả chính”. Khi mình nghỉ làm hoặc bảo hiểm hãng chấm dứt, lúc đó mình sẽ có một khoảng thời gian đặc biệt để vô Part B, không bị phạt. Ngược lại, nếu hãng nhỏ, bảo hiểm lưng chừng, Medicare mới là người trả chính thì mình nên vô Part B đúng hạn, nếu cứ ỷ lại vào bảo hiểm hãng mà bỏ Medicare, sau này vừa bị hãng từ chối trả, vừa bị Medicare phạt thì khá mệt.
Chuyện Medicare càng phức tạp hơn khi mình tính sống ngoài nước Mỹ, chẳng hạn về Việt Nam cho bớt lạnh, bớt buồn. Cần nhớ một điều: Medicare gần như không trả chi phí chữa bệnh ở nước ngoài, trừ vài ngoại lệ rất đặc biệt. Nghĩa là nếu mình về VN sống luôn, Medicare không phải là bảo hiểm chính để đi bệnh viện, mà phải trông vào bảo hiểm y tế trong nước hoặc loại bảo hiểm quốc tế khác. Tuy vậy, câu hỏi là: có nên tiếp tục trả Part B hay hủy cho đỡ tốn? Nếu mình còn khả năng tài chính, vẫn có khả năng đi về Mỹ khám bệnh hoặc có khả năng quay lại Mỹ sống trong tương lai, thì việc tiếp tục giữ Part B giống như mua một cái “vé hạng ưu”: mỗi tháng đóng đều đều nhưng sau này không sợ bị phạt, không sợ phải đợi cửa ghi danh, muốn về Mỹ trị bệnh là xài được ngay.
Còn nếu mình chắc chắn gần như trăm phần trăm là sẽ sống luôn ở Việt Nam, không về Mỹ chữa bệnh nữa, không muốn quay lại định cư, thì có người chọn cách hủy Part B để khỏi đóng gần 200 đô mỗi tháng cho một thứ không dùng đến. Nhưng đây là quyết định nên cân nhắc rất kỹ, vì nếu sau này đổi ý muốn quay lại Mỹ thì sẽ phải trả giá bằng tiền phạt và thời gian chờ.
Tóm lại, Medicare là cái khung y tế căn bản mà ai sống ở Mỹ lâu dài cũng phải đụng tới, giống như An Sinh Xã Hội là cái khung tài chính lúc về già. Tới 65, nếu không còn bảo hiểm hãng tốt thì nên coi lại chuyện vô Part A và B cho đúng hạn để tránh phạt. Sau đó, chọn đi Original + Medigap hay Advantage là tuỳ cách sống và sức khỏe của mình. Còn nếu vẫn đi làm, vẫn có bảo hiểm hãng, hoặc định về Việt Nam sống, thì càng cần hiểu luật chơi để vừa không lãng phí, vừa không “để dành sai chỗ” mà lỡ mất quyền lợi sau này. Khi nhìn lại con số hãng đang trả tới gần hai ngàn đô mỗi tháng cho bảo hiểm của mình, thì thấy chuyện bỏ khoảng 180 đô mỗi tháng cho một phần đảm bảo y tế suốt phần còn lại của đời mình thật ra là một khoản đầu tư rất phải chăng – miễn là mình biết rõ mình đang mua cái gì và dùng nó như thế nào.
Bí Bếp
https://www.facebook.com/share/p/1GoydZYebt/
____________________________
No comments:
Post a Comment