MỘT NGUYÊN NHÂN ÂM THẦM GÂY GẦY YẾU VÀ FRAILTY SỚM Ở VIỆT NAM
Tối nay ăn linh tinh chưa đủ protein nên phải chiên cái bánh gà ăn cho đủ!!!😀😀😀 Dù không ăn cũng chẳng đói nhưng tối cơ thể nó đem cơ bắp ra ... ăn!!!KKK😀😀😀
Khi bắt đầu có tuổi, nhiều người Việt chủ động “ăn kiêng để giữ sức khỏe”. Tuy nhiên, trong quan niệm phổ biến, ăn kiêng thường được hiểu là ăn ít thịt, ít đạm, ăn thanh đạm kéo dài. Thực hành này, nếu không được điều chỉnh đúng, có thể trở thành nguyên nhân quan trọng gây mất cơ, suy dinh dưỡng kín đáo và suy nhược (Frailty) sớm, đặc biệt từ sau 50 tuổi.
I. QUAN NIỆM “ĂN KIÊNG = ÍT THỊT” CÓ PHỔ BIẾN Ở VIỆT NAM KHÔNG?
Trong thực hành lâm sàng, nhiều người có tuổi giảm thịt cá vì:
• Sợ mỡ máu, sợ bệnh tim mạch
• Lo gout, tiểu đường
• Quan niệm “già rồi ăn thanh đạm cho nhẹ người”
Hệ quả thường gặp là:
• Bữa ăn chủ yếu là cơm, rau, canh loãng
• Lượng đạm giảm kéo dài nhiều năm
• Không có thực phẩm thay thế tương đương về chất lượng đạm
Y học phân biệt rõ:
• Ăn kiêng hợp lý: giảm năng lượng dư thừa, vẫn đủ đạm
• Ăn thiếu đạm kéo dài: suy dinh dưỡng kín đáo
Nhiều người Việt rơi vào nhóm thứ hai nhưng vẫn tin rằng mình “ăn lành mạnh”.
II. VÌ SAO THIẾU ĐẠM Ở NGƯỜI CÓ TUỔI NGUY HIỂM HƠN Ở NGƯỜI TRẺ?
Khi lớn tuổi:
• Khả năng tổng hợp cơ giảm
• Đáp ứng đồng hóa với protein kém hơn
Muốn duy trì khối cơ, người cao tuổi cần lượng đạm tương đối cao hơn so với cân nặng, chứ không phải thấp hơn.
Khối cơ không chỉ phục vụ vận động mà còn:
• Là kho dự trữ đạm khi ốm
• Giữ thăng bằng, giảm nguy cơ té ngã
• Ổn định chuyển hóa đường
Thiếu đạm kéo dài dẫn đến sarcopenia, và từ đó tiến triển thành frailty.
III. BIỂU HIỆN LÂM SÀNG RẤT HAY GẶP Ở VIỆT NAM
• Gầy hoặc “bình thường giả” (BMI không thấp nhưng khối cơ giảm)
• Đi chậm, dễ mệt, yếu sức
• Dễ choáng, dễ suy sụp khi nhiễm trùng nhẹ
• Nằm viện là giảm chức năng rất nhanh
Nhiều trường hợp đi kèm:
• Thiếu vitamin B12
• Thiếu vitamin D
• Thiếu sắt mức độ nhẹ
Đây là suy dinh dưỡng kín đáo, không dễ nhận ra nếu chỉ nhìn cân nặng.
IV. ĐÂY CÓ PHẢI NGUYÊN NHÂN PHỔ BIẾN GÂY FRAILTY Ở VIỆT NAM KHÔNG?
So với nhiều quốc gia phát triển:
• Khẩu phần người Việt lớn tuổi thường giàu tinh bột, nghèo đạm
• Người cao tuổi dễ giảm ăn thịt cá nhưng không bổ sung đạm thay thế
• Frailty và sarcopenia xuất hiện sớm hơn ở một số nhóm dân cư
Các nghiên cứu tại châu Á cho thấy thiếu đạm ở người già liên quan chặt chẽ với:
• Mất cơ
• Giảm khả năng vận động
• Tăng nguy cơ té ngã, nhập viện và tử vong
V. ĂN KIÊNG ĐÚNG KHÔNG ĐỒNG NGHĨA VỚI BỎ THỊT
Ở người trung niên và cao tuổi:
• Giảm tinh bột tinh chế
• Giảm mỡ xấu
• Không giảm đạm
Đạm cần:
• Đủ lượng
• Phân bố đều trong ngày
• Dễ tiêu, phù hợp bệnh nền
2. NHỮNG SAI LẦM PHỔ BIẾN CẦN TRÁNH
• Ăn chay không được tư vấn
• Kiêng quá mức vì sợ gout hoặc mỡ máu
Đây là con đường ngắn nhất dẫn đến frailty do dinh dưỡng.
Quan niệm “ăn kiêng = ít thịt” ở người Việt có tuổi là một nguyên nhân thường gặp nhưng bị đánh giá thấp của gầy yếu, mất cơ và frailty sớm. Đây không phải hậu quả tất yếu của tuổi già, mà là kết quả của hiểu sai về dinh dưỡng kéo dài nhiều năm. Nhận diện sớm và điều chỉnh đúng có thể giúp phòng ngừa hoặc làm chậm đáng kể quá trình dễ tổn thương sinh học.
• World Health Organization – Nutrition and healthy ageing
• National Institute on Aging (NIH, USA) – Protein intake and aging
• The Lancet – Sarcopenia, frailty and nutrition in older adults
• Journal of the American Geriatrics Society – Protein, muscle mass and frailty
• ESPEN Guidelines – Clinical nutrition in geriatrics
• Asian Working Group for Sarcopenia – Sarcopenia and dietary protein in AÁia.
No comments:
Post a Comment