SỐNG KHỎE - SỐNG LÂU (tiếp theo)...

Hiện nay, tuổi thọ đã tăng thêm 26 năm so với thập niên 1950. Một đứa trẻ mới sinh ở Hoa Kỳ ngày nay có tuổi thọ trung bình khoảng 76 năm. Người đã đạt tuổi 40 được dự đoán sẽ sống gần 79 tuổi, và một người 60 tuổi dự kiến sẽ sống đến 82. Điều quan trọng không chỉ là kéo dài tuổi thọ mà còn là cảm thấy thật tốt trong những năm kế tiếp...

Hướng dẫn này sẽ giúp bạn hiểu về những gì thường xảy ra trong 6 hệ thống quan trọng, cách chúng có thể thay đổi theo tuổi tác, những gì bạn có thể làm để củng cố chúng và cách duy trì sức khỏe tốt trong nhiều năm tới. 

HỆ TIÊU HÓA (Phần # 4)

DIỄN BIẾN KHI LÃO HÓA: Những thay đổi liên quan đến tuổi tác trong hệ thống tim mạch có thể ức chế (inhibit) lưu lượng máu đến ruột và gan, là cơ quan giúp loại bỏ độc tố khỏi cơ thể. Các tế bào cơ trơn trong ruột có thể trở nên cứng hơn theo thời gian, khiến việc hoạt động bài tiết bình thường trở nên khó khăn hơn. Cũng có thể có sự suy giảm các tế bào giúp tạo ra màng nhầy của ruột, khiến bao tử trở nên nhạy cảm hơn với một số loại thực phẩm. Ngoài ra, thành phần của vi khuẩn “tốt” và “xấu” trong hệ vi sinh vật đường ruột (gut microbiome) cũng thay đổi theo thời gian.

TÍN HIỆU CHÍNH CỦA RỦI RO: Hai trong số những vấn đề phổ biến nhất có thể xảy ra trong những năm về già là táo bón và bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), đặc trưng bởi chứng ợ chua dai dẳng. Cả hai tình trạng này đều có thể được điều trị thành công ở hầu hết mọi người. Vấn đề về gan có thể khó phát hiện, đó là lý do việc kiểm tra chức năng gan trong cuộc kiểm tra sức khỏe hàng năm lại quan trọng. Nên đến gặp bác sĩ ngay nếu nhận thấy nước tiểu sẫm màu, vàng da (da hoặc mắt vàng), mất khẩu vị, hoặc buồn nôn không rõ nguyên nhân.

Các dấu hiệu khác cho thấy có vấn đề nghiêm trọng về đường tiêu hóa bao gồm: máu trong phân (một dấu hiệu có thể của ung thư ruột kết) và khó nuốt (có thể là dấu hiệu của ung thư thực quản). Thấy những triệu chứng như vậy bạn cần đến gặp bác sĩ ngay.

TRỢ GIÚP:  Điều may mắn là nhiều vấn đề về tiêu hóa phát sinh theo tuổi tác có thể được giải quyết bằng cách thay đổi chế độ ăn uống. Ăn nhiều chất xơ hơn – người lớn nên nhận ít nhất 14 gram cho mỗi 1,000 calorie họ ăn – có thể giúp giảm táo bón đáng kể. Chất bổ sung chất xơ có thể hữu ích nếu việc thay đổi chế độ ăn uống không hiệu quả.

Đường ruột của bạn phụ thuộc vào hệ thống mạch máu phong phú, vì vậy bất cứ điều gì mang lại lợi ích cho tim mạch, như tập thể dục và chế độ ăn uống lành mạnh cho tim, đều có thể hữu ích cho hệ tiêu hóa. Nếu đang bị bệnh trào ngược dạ dày thực quản thì hãy bỏ rượu, bỏ hút thuốc và không ăn trong 3 giờ trước khi đi ngủ có thể làm giảm các triệu chứng. Cũng có thể hữu ích nếu bạn ngủ nghiêng về bên trái hoặc kê cao đầu hoặc phần trên cơ thể. 

BẮP THỊT  &  XƯƠNG (phần # 5)

DIỄN BIẾN KHI LÃO HÓA:  Sức mạnh của xương đạt đỉnh cao ở độ tuổi 20. Sức mạnh cơ bắp, vào khoảng tuổi 30. Cả hai đều bắt đầu giảm dần ở độ tuổi 40, mặc dù việc tập thể dục có thể làm chậm đáng kể quá trình suy giảm này. 

Khả năng chịu đựng – đòi hỏi sự dẻo dai cả về thể chất và tinh thần – có xu hướng đạt đỉnh muộn hơn một chút so với sức mạnh và có thể duy trì trong nhiều năm.

Trường hợp điển hình: Một nghiên cứu về các lực sĩ chạy marathon cho thấy những người trong độ tuổi từ 55 đến 60 có thành tích tương tự như các lực sĩ chạy bộ 18 tuổi.

TÍN HIỆU CHÍNH CỦA RỦI RO:  Bất cứ dấu hiệu đau đớn, suy nhược hoặc thay đổi chức năng đột ngột nào – như khó khăn trong các hoạt động thường ngày – nên được báo cáo cho bác sĩ; bao gồm đau lưng, thường điều trị được, cũng như đau khớp có thể là dấu hiệu bệnh viêm khớp (arthritis).

Ngoài ra, xương bị gãy do một tai nạn nhỏ có thể là dấu hiệu cho thấy bạn cần kiểm tra sức khỏe xương bằng máy scan DEXA. Dáng bộ (posture) xấu đi có thể là dấu hiệu của sự mất cân bằng hoặc yếu cơ.

Nếu không tập thể dục thường xuyên và muốn theo dõi hệ thống cơ xương của mình chặt chẽ hơn, hãy kiểm tra định kỳ để xem bạn có thể đi bộ được bao xa trong 6 phút, hoặc có thể đứng lên và ngồi xuống ghế bao nhiêu lần trong một phút. Hiệu suất giảm nhanh trong các bài kiểm tra này có thể là tín hiệu của việc mất cơ hoặc vấn đề về tim mạch cần được bác sĩ chú ý.

TRỢ GIÚP: Không hoạt động là nguyên nhân đẩy nhanh tốc độ suy thoái. Tập thể dục có thể tạo ra sự khác biệt lớn: Những người tập thể dục thường xuyên thường có tim mạch khỏe mạnh và sức mạnh cơ bắp như một người trẻ hơn nhiều tuổi. 

DA (phần 6):

DIỄN BIẾN KHI LÃO HÓA: Các dấu hiệu lão hóa thường xuất hiện đầu tiên dưới mắt, khi ta mất collagen và da mỏng đi. Các nếp nhăn bắt đầu xuất hiện. Nhiều năm tháng trôi qua, những đường nhăn đó ngày càng sâu và lớp mỡ bên dưới da mất đi, dẫn đến tình trạng chảy xệ (sagging). 

Các đốm da – gồm cả nốt ruồi và tàn nhang, cũng như các đốm nâu, cũng có thể xuất hiện.

Phần lớn những gì ta quen nghĩ đến về làn da già nua là do bị ảnh hưởng bởi ánh nắng mặt trời. Ở người lớn tuổi, tình trạng ngứa và bầm tím (bruises) cũng trở nên phổ biến hơn, và vết thương chậm lành hơn.

TÍN HIỆU CHÍNH CỦA RỦI RO: U ác tính (melanoma), dạng ung thư da có khả năng gây tử vong cao nhất, chiếm 5% tổng số ca ung thư mới mỗi năm. Vì vậy, hãy đến gặp bác sĩ nếu nhận thấy nốt ruồi mới hoặc thay đổi, hoặc những nốt ruồi hình dạng bất thường, hay có đường viền không đều. Cho bác sĩ biết nếu vết thương có vẻ bị nhiễm trùng hoặc không lành sau khoảng một tuần.

TRỢ GIÚP: Điều quan trọng nhất bạn có thể làm là sử dụng kem chống nắng. Mọi người nên thoa kem chống nắng tối thiểu SPF 30 mỗi ngày trên tất cả các vùng tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, bao gồm cả những người lớn tuổi thường không sử dụng đủ biện pháp chống nắng.

Một số sản phẩm có thể giảm thiểu hoặc thậm chí đảo ngược các dấu hiệu lão hóa da. Nghiên cứu cho thấy loại thuốc thoa có chứa retinoid (topicals with retinoids – sử dụng vào ban đêm) có thể thúc đẩy sự phát triển của các tế bào da mới và tăng cường collagen, giúp giảm tình trạng mỏng da, và nếp nhăn; bổ sung collagen cũng có thể làm giảm tình trạng chảy xệ. Và một loại kem dưỡng ẩm hàng ngày không mùi với các thành phần như hyaluronic acid, lanolin, và shea butter có thể làm dịu cơn ngứa da.

Những người trẻ tuổi có thể có đường nhăn nằm ngang ở cổ do dành thời gian nhìn chằm chằm vào màn hình điện thoại di động và laptop, vì vậy hãy chú ý tư thế của bạn khi sử dụng các thiết bị.

Ngoài ra, hãy nhớ rằng ngoài việc kiểm tra các nốt ruồi, các bác sĩ da liễu còn cung cấp các phương pháp điều trị cho nhiều vấn đề khác về da gây khó chịu.

Triệu Minh / https://baotreonline.com/

___________________